In de corona-crisis tellen op dit moment alleen de zieken. Begrijpelijk. Maar dit standpunt is op termijn niet vol te houden.
Foto: Gerd Altmann, Pixabay
De houding van de meeste Europese regeringen ten aanzien van de coronacrisis is het best verwoord door de Duitse bondskanselier Merkel. Die zei afgelopen week: “Alleen het aantal zieken telt, en wat de wetenschap daarover zegt.”
Begrijpelijk op de korte termijn, maar hoe lang is dit op zich lovenswaardige standpunt vol te houden? Als we de economie ten gronde richten, zou de schade, ook in termen van mensenlevens, uiteindelijk groter kunnen zijn dan de schade door het coronavirus.
De totale lockdown van de Europese landen brengt de economie in Europa aan de rand van een diepe afgerond. Uiteraard hebben regeringen en de ECB al omvangrijke steunpakketten aangekondigd om bedrijven en burgers te helpen. Ook begrijpelijk. Maar geld kun je niet eten, je kunt er je niet mee kleden, je kunt je wasmachine er niet mee repareren. Wat heb je aan geld als er niets meer is wat je er mee kunt kopen?
Want dat zal de consequentie zijn als de huidige koers van de Europese regeringen te lang wordt volgehouden. Fabrieken en bedrijven liggen stil. Er worden geen auto’s meer gemaakt, geen meubels, geen reizen. Dit draconische beleid is een frontale aanval op de markteconomie.
Voor sommige mensen zal dat als muziek in de oren klinken. Die vrije markt, is die niet de schuld van al onze problemen? Deze mensen weten niet waar ze het over hebben. Ze zullen er nu achter komen dat de markteconomie, inclusief het vrije verkeer van goederen en personen, het fundament is van onze beschaving. Verwoest je het één, dan verwoest je het ander.
Laten we eens kijken waar we nu op afstevenen. Neem de voedselproductie. De basis van ons bestaan. Er wordt stoer gezegd dat wij in Nederland twee keer of misschien wel vier keer zoveel produceren als we consumeren. Dus hoeven we ons geen zorgen te maken. (Dankzij de boeren overigens die we nu de nek aan het omdraaien zijn.)
Ja, we produceren heel veel uien. En tomaten. Maar we importeren ook veel voedsel. Koffie, thee, wijn, rijst, pasta, allerlei soorten fruit en groente, de lijst is eindeloos. Wat gaat er gebeuren met deze handel? Neem een land dat koffie en bananen exporteert naar Nederland. Die exporteurs krijgen hiervoor betaald in euro’s. Daarvan kopen ze dan onze auto’s of wasmachines of computers. Maar als die niet meer worden gemaakt? Wat hebben ze dan aan dat geld?
Voor onze eigen voedselproducenten wordt het er ook niet eenvoudiger op. Wat als hun machines stuk gaan en ze hebben onderdelen nodig uit Duitsland? Uit China? En dan heb ik het over Nederland. Een rijk land. Wat gebeurt er in de armere landen? In Frankrijk, Italië, Spanje, Griekenland, landen die economisch al jaren in een lockdown zaten? Het toerisme is voor die landen een lifeline. Die wordt nu doorgesneden. Hun banken stonden al op omvallen. Massale werkloosheid en armoede staat hun te wachten, en uiteindelijk ons ook.
Niet iedereen beseft het, maar de internationale vrije markt is een ragfijn raderwerk waar honderden miljoenen mensen bij betrokken zijn. Zet je dat stil, dan zullen we, sneller dan iedereen denkt, terugvallen in een autarkie die bij lange na niet in staat zal zijn om de huidige bevolkingsaantallen te ondersteunen.
Ja, ongetwijfeld zullen de overheden klaar staan om opnieuw miljarden in de economie te pompen, maar het is een illusie om te denken dat je daar iets mee opschiet. Dit zal alleen maar leiden tot hyperinflatie. Er zal heel veel geld zijn, maar weinig goederen. Hamsteren is op dit moment zo dom nog niet. Helaas. Maar ook hamsteren is maar een tijdelijke oplossing.
Hoe lang kunnen we Europa op slot houden, onze economische activiteiten stil leggen, alleen om coronadoden te voorkomen? We riskeren het einde van het vrije, welvarende Europa.
In vroeger tijden zijn er ook epidemieën geweest. Die zijn uitgeraasd. Ten koste van vele slachtoffers, zeker. Maar het leven ging door. We verlangen nu van onze overheid dat ons niets meer overkomt, dat we worden beschermd van wieg tot graf. Maar wat als de prijs van die bescherming onze eigen vernietiging betekent? Alleen de zieken tellen, zegt Merkel. Tellen de gezonden dan niet meer mee? De jeugd, die werk nodig heeft, die een toekomst wil opbouwen?
Volgens cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie sterven er elk jaar tussen de 365.000 en 650.000 mensen aan griep. In Nederland stierven 9400 mensen aan de griep in de epidemie van 2018. Toch gaat het leven door. Per jaar komen 1,35 miljoen mensen in de wereld om bij verkeersongelukken. Toch stoppen we niet al het verkeer.
De Nederlandse regering probeert in ieder geval een middenweg te zoeken tussen economische zelfmoord en de dood van vele coronapatiënten. Dat valt te prijzen. We moeten hopen dat andere landen inzien dat een totale lockdown hen economisch fataal zal worden.
Natuurlijk hebben we even tijd. Hoe lang? Wie zal het zeggen? In de tijd die we hebben moeten we alles op alles zetten om noodhospitalen te bouwen om slachtoffers te helpen. En een medicijn te vinden. Maar er komt een moment dat het normale leven weer moet worden opgepakt. Overheden moeten zo snel mogelijk duidelijkheid geven wanneer dat moment zal zijn. Die zekerheid is nodig.
Zolang er geen medicijn is betekent het dat we moeten accepteren dat er doden zullen vallen. Dat is verschrikkelijk. Maar verkeersdoden accepteren we ook. Die zijn ook verschrikkelijk. Hoe hard en onmenselijk het ook klinkt, we moeten voorkomen dat de economische ramp nog groter wordt dan de corona-ramp.
Hieronder nog een paar goede artikelen die het nodige perspectief aanbrengen rondom de corona-crisis:
- James Agresti, Vital COVID-19 facts everyone should know, FEE, 19 maart 2020
- John P. Ioannidis, A fiasco in the making? As the coronavirus pandemic takes hold, we are making decisions without reliable data, Statnews.com, 17 maart 2020
- Stephen C. Miller, The US Coronavirus Death Rate Is Falling, and Germany’s More So, AIER, 19 maart 2020
