Hitler en zijn medemoordenaars werden bij hun misdaden gesteund door het destijds grootste bedrijf van Europa: IG Farben – een fusiebedrijf van Bayer, BASF en Hoechst. IG Farben was de spin in het web van Hitlers moordmachine en onder meer verantwoordelijk voor het efficiënt functioneren van Auschwitz.
Gelukkig is dat allemaal gestopt in 1945. Of toch niet helemaal? Ik stuitte onlangs op het boeiende levensverhaal van ingenieur Fritz ter Meer, in het Nazi-tijdperk topbestuurder bij IG Farben. Fritz was heel bedreven in het uitvinden van zenuwgassen. Hij was ook een goede organisator. Hij gaf leiding aan de bouw van het concentratiekamp Monowitz, een ‘satellietkamp’ van Auschwitz, en de bouw van de Buna Werke, een werkkamp bij Auschwitz, waar experimenten werden uitgevoerd op mensen en slaven aan het werk werden gesteld. In 1943 werd hij Reichsminister voor bewapening en oorlogsproductie en kreeg hij een speciale onderscheiding van Hitler.
Na de oorlog werd Fritz bij het Neurenberg tribunaal in een speciale IG Farben rechtszaak veroordeeld wegens onder meer “massamoord” (25.000 doden) en “het bedrijven van slavernij”. Hij kreeg hiervoor 7 jaar gevangenisstraf. Nee, ik vergeet de nul niet. Zeven jaar. Goed, fade-out heer Ter Meer, zou je denken. Maar wacht. Het muisje krijgt nog een staartje.
De heer Ter Meer, geridderd door Hitler en veroordeeld tot massamoord, komt wegens goed gedrag vervroegd vrij, al na vier jaar, in 1950. Fritz gaat dan niet op een bankje in Tiergarten zitten. Nee, hij stuurt een sollicitatie naar zijn oude werkgever Bayer (IG Farben was na de oorlog weer opgesplitst in farmaceut Bayer en chemiebedrijven Hoechst en BASF). En zie, hij wordt aangenomen! Wat heet. Hij begint aan een tweede carrière. In 1955 treedt Fritz zelfs weer toe tot de Raad van Bestuur. In 1956 wordt hij bestuursvoorzitter van Bayer. De hoogste baas. Van het grootste farmaceutische concern van Europa. Een tot massamoord veroordeelde ex-Nazi. Zelfs toen was er blijkbaar al een groot tekort aan vakmensen.
In 1961 gaat Fritz dan toch eindelijk met een welverdiend pensioen, hoewel, hij blijft nog wel tot 1964 voorzitter van de Raad van Commissarissen van Bayer. Tot zijn nevenfuncties in die tijd behoren verder commissariaten bij Commerzbank, Union Bank, VIAG (eveneens een belangrijke producent voor Hitlers oorlogsmachine) en chemiebedrijf Theodor Goldschmidt. Hij sterft in 1967, op 83-jarige leeftijd – na een langer, welvarender leven dan zijn slachtoffers hebben mogen meemaken.
Zelfs dan houdt het verhaal nog niet op. Ter ere van zijn nagedachtenis richt Bayer de Fritz-ter-Meer-Stiftung op, tegenwoordig de Bayer Science & Education Foundation geheten. Deze stichting financiert opleidingen voor de gifmengers van vandaag. Bayer is, zoals u ongetwijfeld weet, onder meer eigenaar van de producent van pesticiden en genetisch gemodificeerde zaden Monsanto. Wat u misschien hebt gemist: het bedrijf produceert ook de mRNA-vaccins van Moderna. Als je die in laat spuiten, krijg je in Nederland en Duitsland een Ausweiss om horeca en culturele evenementen te bezoeken. Doe je dat niet, dan ben je aangeschoten wild en heb je geen rechten meer. Maar vanzelfsprekend berust iedere gelijkenis in deze column tussen nu en het Nazi-tijdperk volledig op toeval.
PS: Dit artikel is oorspronkelijk geschreven in het najaar van 2021 en gepubliceerd in De Andere Krant, 2021, nummer 4. De zaak van Fritz ter Meer staat niet op zichzelf. Vrijwel alle industriëlen en bankiers die voor de Nazi’s werkten hebben, zelfs na veroordeling door het Neurenberg tribunaal, hun loopbaan gewoon weer kunnen oppakken na de oorlog. Dat was te danken aan de bescherming die ze kregen van de Amerikaanse regering en geheime diensten onder leiding van Allen Dulles, die ook nauw ging samenwerken met nazi-inlichtingenofficieren, zoals Generaal Reinhard Gehlen, een fanatieke ex-Nazi die met steun van Dulles de leiding verwierf over de West-Duitse inlichtingendiensten.
Een ander voorbeeld van een veroordeelde oorlogsmisdadiger die na de oorlog de draad weer kon oppakken is Alfred Krupp, de staalmagnaat die slaven (zelfs kindslaven) voor zich liet werken in 57 arbeidskampen in Nazi-Duitsland, en een tijdje van minister van Bewapening was onder Hitler. Hij werd in Neurenberg werd veroordeeld tot 12 jaar cel, maar kwam na 3 jaar vrij en kreeg al zijn bezittingen weer terug.
Nog zo’n bengel: Friedrich Flick, staal- en steenkoolfabrikant, tevens bestuurder van de Dresdener Bank, die Hitler al vanaf 1933 financierde. Hij kreeg 7 jaar cel n Neurenberg, maar kwam al snel weer vrij, en met het geld dat hij had verdiend onder het Nazi-regime automobielconcern Daimler-Benz kocht en een van de rijkste mensen ter wereld werd.
Een ander boeiend geval is Herbert Quandt, tijdens het Hitler-regime eigenaar van de AFA batterijfabriek (later VARTA) in Hannover, waar 50.000 slaven de kneepjes van het batterijvak werden bijgebracht en werkweigeraars op een speciaal executieterrein naast de fabriek werden gefusilleerd. Herbert kreeg geen straf na de oorlog en ook geen salarisverlaging, zodat hij zijn eerlijk verdiende kapitaal kon steken in BMW, toen het bedrijf na de oorlog op zijn gat lag. Quandts dochter Susanne Klatten is, op het moment dat ik dit schrijf (2021/22) de rijkste vrouw van Duitsland, dankzij haar aandeeltjes BMW. In 2019 zei Susanne volgens RTL Nieuws dat zij het oneerlijk vindt dat ze erfbelasting moet betalen.
Aanbevolen literatuur:
- David Talbot, The Devil’s Chessborard, Allen Dulles, the CIA and the Rise of America’s Secret Government (2015), vertaald in het Nederlands als “Het Schaakbord van de duivel – Allen Dulles, de CIA en het ontstaan van Amerika’s geheime overheid”.
- Vernon Coleman, The Shocking History of the EU
- John Loftus, America’s Nazi Secret (1982/2010)
- Stehpen Kinzer, The Brothers, John Foster Dulles, Allen Dulles and Their Secret World War (2013)
- Henrik Krüger, The Great Heroin Coup, Drugs, Intelligence & International Fascism (1980/2015)
- Tim Weiner, Legacy of Ashes, the History of the CIA (2007/2008)
